جریان پان پشتونیسم در افغانستان

دکتر سید وحید ظهوری حسینی کارشناس مسائل افغانستان معتقد است جریان پان پشتونیسم مادر تمامی اندیشه های قوم گرایی در افغانستان به حساب می آید.
در گفتگو با مرکز بین المللی مطالعات صلح در تحلیل نگاه قوم گرایان به حضور شیعیان در قدرت بویژه رویکرد پان پشتونیسم می گوید:

فقط 30 در صد از مردم افغانستان شیعه اند‌ که شیعیان به دو شاخه جعفری و اسماعیلی تقسیم می‏شوند. اکثر شیعیان افغانستان امامیه اند و از اقوام سادات، قزلباش، هزاره، ترکمن، تاجیک، بلوچ، پشتون و ازبک، تشکیل یافته اند. 3 ٪ از شیعیان را هم مذهب اسماعیلی تشکیل می‏دهد. در این بین پشتون ها که اکثرا سنی مذهب و دارای اکثریت جمعیتی در بین اقوام افغانستان هستند، حضور حداکثری و ممکن شیعیان را در ساختار سیاسی و حاکمیت افغانستان که جمعیتی کمتر از سنی ها دارند، به سختی تحمل می کنند به ویژه که بر خلاف متعارف و معمول گذشته ها بوده است. لذا پشتون ها مانند گذشته با کمک پاکستان در پی تقویت جریان پان پشتونیزم برآمده و با استفاده از واژه پشتونیسم که به معنای «پشتون گرایی» و «پشتون سالاری» در فرهنگ سیاسی افغانستان مطرح است، سعی در تکرار حاکمیت خود و حذف دیگران دارند.

این کارشناس معتقد است که اندیشه پشتون سالاری مادرِ تمامی اندیشه های فاشیستی قوم گرایی مانند پان ترکیسم ، ستم ملّی و مغولیسم در افغانستان به شمار می رود و پشتونیسم مبتنی بر فاشیسم قومی است که هدف آن سلطه انحصاری سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پشتونها در افغانستان و پاکسازی قومی، زبانی و فرهنگی در این کشور بوده و آرمان آن تشکیل افغانستان بزرگ و در واقع پشتونستان بزرگ با الحاق ایالتهای صوبه سرحد شمالی و بلوچستان پاکستان به افغانستان است.

به گفته ظهوری حسینی در حقیقت پشتونیست ها تمام سرزمین های زمان احمد شاه ابدالی را بخشی از پشتونستان بزرگ می دانند. از ویژگی های اساسی پشتونیسم سلطه جویی، برتری طلبی انحصارگرانه قومی، تعصّب، تحجّر مذهبی، فکری و سیاسی، تحریف تاریخ و تاریخ سازی، تحقیر اقوام و ملّیت های دیگر، رقابت منفی با ایران و فارسی ستیزی در افغانستان محسوب می شود و حضور شیعیان در قدرت را تهدید می کند.

وی توضیح نداده است که آیا وجود این جریان قوی در افغانستان منجر به تجزیه این کشور و بخشهایی از پاکستان به منظور تشکیل پشتونستان مستقل خواهد شد یا خیر؟