الرئيسية
أحدث الصور
زهرا محمودی/
امضای این توافقنامه در راستای منافع ملی همسایه افغانستان؛ یعنی پاکستان قابل ارزیابی نبوده و جایگاه این کشور را با چالش مواجه می سازد.موافقتنامه راهبردی آمریکا و افغانستان بالأخره بعد از گذشت ماه ها بحث و گفتگو در دوم ماه می سال ۲۰۱۲ در پی سفر از پیش اعلام نشده باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به افغانستان میان دو کشور امضا شد.
بی تردید پس از امضای این موافقتنامه نه تنها باید انتظار تعمیق روابط امریکا و افغانستان را داشت بلکه این موافقتنامه با توجه به مفاد موجود در آن از جمله “حمایت از توسعه اقتصادی و اجتماعی بلند‌مدت افغانستان”، “تداوم مبارزه با افراطگرایی، القاعده و وابستگانش” و “تأکید بر عدم مداخله همسایگان افغانستان در این کشور” خوشایند پاکستان به دلیل ایجاد چالش برای این کشور، نخواهد بود.در این سند از افغانستان به عنوان “متحد عمده خارج ناتو” آمریکا نام برده شد و دولتمردان کابل نیز از ایالات متحده آمریکا به عنوان یک دوست استراتژیک نظام و مردم افغانستان یاد کرده و همکاری‌های استراتژیک با واشنگتن را جهت تأمین امنیت سیاسی، اقتصادی و نظامی کشورشان و در نهایت تأمین منافع ملی ضروری اعلام کردند. قرار است طرفین پس از امضای موافقتنامه همکاری استراتژیک، مذاکره جهت موافقتنامه دوجانبه امنیتی را نیز آغاز نمایند.ادامه….
همکاری استراتژیک واشنگتن-کابل اگرچه مورد استقبال دولتمردان افغان قرار گرفت و از آن به عنوان ابزاری جهت تقویت تلاش‌های جمعی در راستای همگرایی منطقه‌ای و کمک به صلح و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی یاد شد؛ اما از طرف دیگر، امضای این توافقنامه در راستای منافع ملی همسایه افغانستان؛ یعنی پاکستان قابل ارزیابی نبوده و جایگاه این کشور را با چالش مواجه می سازد.
این در حالی است که با وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و لشکرکشی آمریکا برای اشغال افغانستان، پاکستان در رأس سپاه مبارزه و عملیات نظامی علیه بنیادگرایی، طالبان و القاعده مطرح گردید. در همین راستا، آمریکا الویتهای سیاست خارجی خود در روابط با پاکستان را که موجب انعقاد تحریم هایی بر اثر آزمایش اتمی و حکومت نظامی در پاکستان شده بود لغو نموده و به حمایت از این کشور پرداخت.
بی تردید، جایگاه ویژه اسلام آباد در مبارزه علیه تروریسم علت این تغییر موضع واشنگتن بود. ارتباط مدارس مذهبی افراطی پاکستان با طالبان و جایگاه این مدارس در گسترش آموزه های افراطی، نفوذ و حضور طالبان و سایر تروریست ها در مناطق خودمختار قبیله ای پاکستان، ارتباط گروههای تروریستی پاکستان با طالبان و القاعده، پیوندهای موجود میان آی.اس.آی با گروههای تروریستی و طالبان، به مثابه دلایل اهمیت پاکستان در فرآیند مبارزه با ترورریسم محسوب میگردد.
اما علیرغم پیوستن پاکستان به ائتلاف ضدتروریسم، شواهدی مبنی بر حمایت مخفیانه این کشور از تروریست ها مطرح شده است. درحقیقت، دغدغه های استراتژیک پاکستان در موضوعاتی نظیر مسئله کشمیر، موضوع خط دوراند و حضور رو به گسترش هند در افغانستان، بر میزان راستی و درستی همکاری اسلام آباد با واشنگتن در مبارزه علیه تروریسم تأثیر به سزایی گذاشته است. به طوری که پاکستان، همکاری خالصانه با آمریکا جهت نبرد با تروریسم را موکول به حل این نگرانیهای استراتژیک خود توسط واشنگتن نموده است.
در این میان، موضوع خط دوراند و نگرانی اسلامآباد از حضور رو به گسترش دهلی در کابل، دو موضوعی است که در روابط پاکستان و افغانستان و به تبع آن با آمریکا تأثیرگذار بوده است. به زعم پاکستانی ها، اگر این کشور برای نابودی طالبان مطابق درخواست و سیاست آمریکا اقدام می کرد نتیجه ای جز باخت چه در موضوع گسترش حضور هند در افغانستان و چه موضوع خط دوراند نصیب اسلام آباد نمی گردید؛ چراکه از مهم ترین ملاحظات پاکستان در همکاری با آمریکا در نبرد با تروریسم، موضوع نگرانی اسلام آباد از نفوذ دهلی نو در کابل میباشد.
این حساسیت پاکستان از آن جا ناشی می شود که هند منافع عمده ای در افغانستان دارد و در پی این است که افغانستان بار دیگر در کنترل عناصر افراطی قرار نگیرد. این در حالی است که پاکستان همواره از ابزار افراط گرایی، به عنوان عامل تضعیف روابط هند و افغانستان و تقویت افراط گرایی و نفوذ شبه نظامیان و حملات آن ها در کشمیر هند و در نتیجه کاهش امنیت این کشور استفاده مینماید.
از منظر مقامات اسلام آباد، کاهش نفوذ دهلی در کابل، از جمله اهداف مهم پاکستان در افغانستان محسوب میشود که می توان از طریق گروه های افراطی و تروریستی به آن دست یافت. از این رو این گروه ها از حمایت مالی و نظامی ارتش پاکستان و به خصوص آی.اس.آی برخوردار می باشند. البته گسترش ابعاد روابط آمریکا با هند در سال های اخیر و تأیید واشنگتن جهت ضرورت مبارزه با گروه های تروریستی پاکستانی فعال در منطقه کشمیر نظیر لشکر طیبه بر نگرانی های اسلام آباد در قبال گسترش قدرت و نفوذ دهلی نو افزوده است.
در خصوص مسئله خط دوراند باید گفت مقامات افغانی بارها مشروعیت حقوقی و سیاسی معاهده دوراند را زیر سؤال برده و خواهان لغو آن هستند. اما دولتمردان پاکستان خط دوراند را خط مرزی مشترک غیرقابل اعتراض میدانند و درصددند با حمایت از طالبان و تقویت افراط گرایی، بر آمریکا اعمال فشار نمایند تا این کشور، دولت افغانستان را در پذیرش خط دوراند به عنوان مرز رسمی افغانستان و پاکستان قانع کند. بنابراین مقامات اسلام آباد معتقدند می توانند از طریق بازی با کارت طالبان و گسترش افراط گرایی، معمای نگرانی های استراتژیک خود در افغانستان را در راستای منافع ملی خود حل نمایند.
در این شرایط، امضای توافقنامه استراتژیک میان کابل-واشنگتن شرایط را به ضرر پاکستان تغییر می دهد. بر اساس این توافقنامه، حفظ ثبات و امنیت در افغانستان و به تبع آن در منطقه آسیای جنوبی و مرکزی مورد توجه قرار گرفته و موضوع عدم مداخله در امور داخلی افغانستان توسط همسایگانش مورد تأکید قرار می گیرد. تحکیم صلح، امنیت و مصالحه ملی، تقویت نهادهای دولتی؛ حمایت از توسعه اقتصادی و اجتماعی بلند‌مدت افغانستان و تداوم مبارزه با افراط گرایی، القاعده و وابستگانش نیز مطرح می گردد که نباید چندان خوشایند پاکستانی ها باشد.
اوباما نیز برای اینکه میزان جدیت همکاری واشنگتن با کابل در مبارزه با تروریسم طبق این سند را نشان دهد اعلام کرد که طالبان فکر می کند می تواند بار دیگر در افغانستان حکومت کند اما خوشبختانه این بار این کشور از سوی آمریکا پشتیبانی می شود و دیگر چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
در چنین فضایی، پاکستان میداند که این توافقنامه به مثابه پشتیبانی طولانی مدت آمریکا از دولت کابل و حضور آن در منطقه است که حتی می تواند در راستای منافع هند نیز قابل ارزیابی باشد. از این رو پاکستان با توجه با شرایط ایجاد شده مجبور است در سیاست های اعمالی ولی غیررسمی خود در قبال حمایت از طالبان و گروه های تروریستی نظیر شبکه حقانی و ارسال نیرو و تجهیزات به افغانستان جهت ایجاد ناامنی و مبارزه با نیروهای ناتو تجدیدنظر نماید و راه حلی غیر از ترور و خشونت جهت دستیابی به اهداف خود در پیش بگیرد. در غیر این صورت، این کشور باید خود را آماده واکنش های جدی تر آمریکا نماید.
لا يوجد حالياً أي تعليق