غرس نهال دموكراسي در زمين لامزروع

از سال ۲۰۰۱ تا امروز كه شش سال تام ميگذرد ، غرب كار ماندگاری را برای ايجاد افغانستان نوين انجام نداده است . اگر وضعيت به همين منوال ادامه پيدا بكند ، معتقد بايد بود كه صد سال ديگر هم حضور غرب در افغانستان چيزی را به نفع صلح وثبات متحول نخواهد ساخت .

وضعيت افغانستان حالتی را نشان ميدهد كه يا غرب با تلفات سنگين به حضور سياسی ونظامی خود ادامه بدهد و امنيت نسبی وشكننده را محافظت كند ويا اينكه در عدم حضور غرب در افغانستان طوفانی برخواهد خاست كه همه برعليه همه خواهد جنگيد .

دولت های غربی شاید بدانند كه اشخاص با نفوذ تحت الحمايه ايشان خود به آينده باور ندارند و فقط روزچالانی كرده و در غم سو استفاده از موقع هستند تا بتوانند پول كافی جمع كنند و با تغيير اوضاع خود ها را به اوطان دومی خود برسانند و به همين منظور هم خانواده های اكثر آنها هنوز وارد افغانستان نميشوند و در كشور های امن بسر ميبرند .

قسميكه در بالا نيز اشاره كردم طرح ها و فعاليت های اتحاديه اروپا ، ساير كشور های غربی و جامعه بين المللی در افغانستان برای توسعه دموكراسی ، آزاديهای اساسی ، مبارزه با تروريسم ، برقراری صلح ، تآمين ثبات و امنيت ، حاكميت قانون ، مبارزه با مواد مخدر ، بازسازی و نوسازی ، بازگشت مهاجرين ، بهبودی وضع حقوق بشر همه و همه غير موثر و بعضی مسائل مانند دموكراسی ، حقوق بشر ، حقوق زن وامثالهم صرفآ در سطح شعار وبرای دلخوشی و دلگرمی خود وديگران سر داده ميشود .

امنيت بدتر شده است ، طالبان و القاعده توسعه يافته و نيرومندتر شده است ، تروريسم با نفس تازه سر ميبرد ، توليد ، ترويج وقاچاق مواد مخدر بيشتر شده و از قول منابع مختلف عمده ترين قاچاقبران مواد مخدر دولتمردان افغانستان وگاهی هم حاميان آنها ميباشند وحالا در پهلوی قاچاق مواد مخدر قاچاق انسان هم اوج گرفته است، حقوق بشر از جانب دولت های دونر ناشيانه نقض ميگردد ، ولگردی نيروهای خارجی در برابر مردم بی گناه توسعه يافته است ، نفرت مردم نسبت به كلمه آزادی ودموكراسی غربی بيشتر شده است ، مهاجرين برگشته دوباره وطن را ترك ميكنند ، رشوت و فساد اداری اوج گرفته است ، فقير فقيرتر و ثروتمند ثروتمند تر ميگردد، خصومت های قومی وزبانی تشديد شده است .

از جهت ديگر تعجيل در تطبيق اهداف ستراتيژيكی سياسی و نظامی غرب و تآمين اهداف درازمدت اقتصادی در زمينه تغيير در تناسب موقعيت های سياسی و نظامی جهان وبخصوص منطقه و نا سازگار بودن اين شرايط با تطبيق پلانهای دراز مدت غرب در افغانستان و منطقه باعث ازدياد سردرگمی ، تشنج و بحران بيشترگرديده است .

حال ميبينيم كه چرا چنين شد ويا چرا چنين است ؟

به نظر نويسنده غرب و جامعه جهانی نتوانست ويا نخواست كه از عمق مناسبات سياسی ، نظامی ، اقتصادی ، اجتماعی ، زبانی وفرهنگی درون جامعه افغانستان وعوامل وپدیده های مهم و تآثیرگذار خارجی آن با خبر شود ویا به عباره ديگر تمام واقعيت های داخلی وخارجی مهم در تنظيم امور افغانستان فدای اغواگری های مشتی از عناصر تفوق طلب و انحصار خواه كه به جامعه غرب و امريكا قرابت سیاسی ، اجتماعی ومدنی داشتند وبا پلانهای امریكا و غرب به نسبت افغانستان شريك بودند ، گرديد .

از جلسه بن تا به امروز واقعيت های جامعه افغانستان ازطرف شركا و متحدين افغان آن به پيشگاه پالیسی ميكر های جامعه جهانی صاف و ساده و شفاف بيان نميگردد و آنچه كه جانشين واقعيت هاگرديده است و توجه غرب به آن جلب ميگردد این است كه « در افغانستان بايد تمركز استبدادی قدرت سياسی ايجاد و تكميل گردد و جلو اين قدرت هم بدست برادر بزرگ باشد ورنه آسمان به زمین سقوط ميكند » وغرب هم به این “اوپر” دلنشين گوش فرا ميدهد و مستعد نیست كه خود واقعيت ها را درك و تحليل نمايد ویا اينكه غرب به همه واقعيت های درونی جامعه واقف است ولی “ملت سازی” جزء پلان ستراتيژيكی آنرا تشكيل نميدهد بلكه برای غرب مهم است كه كدام شخص ، كدام قوم ، كدام گروپ ، كدام حزب ميتواند خوبتر وبهتر نوكری كرده ومنافع غرب را تآمين كرده بتواند

!!!

افغانستان كثيرالاقوام كه استبداد تاریخی را تجربه كرده است ، وضعيت سی سال جنگ و بحران در كشور ، حس خود آگاهی ، خود اراديت و استقلال خواهی اقوام مختلف مملكت را به حد بسیار بالا رشد داده است. درين حالت غير ممكن است كه به خواسته های مردم خط بطلان كشيده شده وساختار تمركز استبدادی قدرت سیاسی بزور برچه بالای مردم تحميل گردد و اين شيوه سياست گذاری راه حل قضيه افغانستان را مسدود ميسازد. اما تعويض سيستم تمركز قدرت به سيستم تقسيم قدرت در بين مركز و ولایات در بنای اصل ساختار نظام فدرالی يگانه راه تنظيم عادلانه امور مناسبات سياسی ، اجتماعی و فرهنگی و ايجاد جامعه دموكراتيك و مدنی است كه اين روش در تمام ممالك مشابه كه جنگهای داخلی ویا ميهنی را پشت سر گذشتانده اند يگانه رهنمود عمل شان در راستای ايجاد ملت و مدنيت بوده است.

اما در افغانستان تاهنوز به جای آنكه به خواست مردم استبداد زده جواب قانع كننده ارايه گردد ، آزادی خواهی و دموكراسی طلبی مردم به بهانه های مختلف وبا دسایس گوناگون سركوب گرديده است. این خود باعث دوری مردم از دولت و سلب اعتماد مردم نسبت به دولت گرديده و جامعه را بسوی بحران عميقتر سوق ميدهد.

بعداز جلسه بن ضرورت ايجاد يك بستر مناسب و معقول برای رشد دموكراسی در جامعه جنگ زده افغانستان برای جامعه شناس های غرب و بخصوص امريكا محسوس ، مشهود ومعلوم بود وبه همين منظور در آن زمان بعضی از سناتور های امريكائی در شمال افغانستان سفر نموده ، خواستند تا نبض جامعه را در مناطق غير جنوبی افغانستان مطالعه نمايند كه متآسفانه نه تنها با ممانعت ها و اغواگری های تماميت خواهان استبداد پسند مواجه گرديدند بلكه بيانات و شعار های غيرمسئولانه و ناسنجيده بعضی اشخاص ديگر و تآكيد آنها بالای سيستم متمركز و متهم كردن انديشه فدراليزم به تجزيه طلبی بدون آنكه خود از آن دو سيستم آگاهی داشته باشند ، آب را به آسيای تماميت خواهان ريخته و به مفكوره احيای استبداد نفس تازه بخشيد .

درين بحبوحه شوونيزم نقشه “يك بام و دو هوا” را مطرح نمود و با سوء استفاده از مخالفت های بين الاقوامی ، تآييد امريكا را در تطبيق اين نقشه محيلانه بدست آورد و نتيجه اين دام بلا برای مردم استبداد زده كشور همانا سيستم غير مفهوم و ناشناخته شده نظام امروز است كه درقانون اساسی تسجيل و از لويه جرگه پاس گرديد و اين سيستم مشابه به شتر مرغی است كه نه بار را حمل ميكند ونه هم پرواز ميكند !!! يعنی سيستم بدون پست صدارت به مانند امريكا ، صلاحيت های غير محصور رئيس جمهور بيشتر از رئيس جمهور امريكا ولی تطبيق اين قدرت از يكجانب در بستر نظام رياستی و از جانب ديگر در بستر ساختار اداری و ارضی متمركز كه لابدی حاكميت را بسوی استبداد و لجام گسيختگی قدرت ميكشاند .

زمانيكه از دكترين اين تيوری قلابی خودساخته و خود بافته سوال شود كه چرا سيستم بدون پست صدارت و صلاحيت های رئيس جمهور از امريكا تقليد گرديد درحاليكه بستر تعميل اين حاكميت در امريكا نظام فدرالی است و اگر قرار بود كه از امريكا تقليد صورت بگيرد ميبايست سيستم بطور كامپلكس گرفته ميشد !!! در مقابل اين سوال ، ذهنی ترين و بی منطق ترين جواب ارايه ميگردد و آن اينست كه( چون در امريكا ساختار فدرالی به اساس تقسيمات جغرافیوی است و در افغانستان طرفداران ساختار فدرالی تقسيمات قومی و زبانی ميخواهند ) مسلمآ اين جواب ناشيانه ترين جواب است كه در فقدان استدلال و منطق گرفتار ميباشد زيراكه در افغانستان ، مودل ايجاد سيستم فدرال هيچگاهی مضمون بحث جدی نبوده است بلكه ضرورت ايجاد سيستم فدرال به عوض سيستم متمركزموضوع بحث را تشكيل ميدهد .

زيراكه در افغانستان همان فورمل جامعه شناسی تصديق ميگردد كه گفته ميشود ( حاكمان نميتوانند به مانند ديروز حكومت كنند و رعيت نميخواهد كه به مانند ديروز بالايش حكومت شود ) درينجاست كه به قول جامعه شناسی بايد سيستم عوض شود.

به نظر نويسنده فرقی نميكند كه كدام مودل سيستم فدرال در افغانستان تطبيق شود وحتی نام فدراليسم نيز حايز اهميت نيست ولی گپ اساسی اينست كه تقسيم قدرت در بین مركز و ولایات ويا ايالات به هر اسم و رسمی كه باشد بايد صورت بگيرد.

درينجا بی مورد نخواهد بود كه گفته مشهورجاودزمين ؟ رهبر چين بعداز سقوط سیستم جهانی سوسیاليزم را بياد بياوريم كه ميگفت(( مهم نيست كه پشك كدام رنگ است ولی مهم آنست كه موش ها را بگيرد

)) .

در افغانستان نيز مهم آنست كه آزادی و دموكراسی تعميل گرديده و مردم به دولت منتخب خود نزديك شده ، اعتماد و باور به حكومت خود داشته باشند وبالآخره جامعه مدنی ايجاد گردد .البته محسنات اين سيستم بسيار وسيع و مستلزم بحث جداگانه ميباشد.

اما در سيستم تحميلی فعلی ، استبداد و دموكراسی به يك مسير حركت ميكنند كه استبداد زيربنائی و دموكراسی روبنائی كه به هيچ وجه دموكراسی نميتواند در بستر استبداد رشد داده شود .

همانطوريكه در فوق نیز اشاره گرديد درمورد عملكرد غرب و جامعه جهانی در افغانستان دو تصور وجود دارد كه يا برای جامعه جهانی مضمون “ملت سازی” حايز اهميت نيست ويا غرب ومتحدين آن فريب سياست بازی های مشتی از تشنگان انحصار قدرت را خورده اند .

مسلمآ تغيير نظام قدرت متمركز به سيستم غير متمركز به مثابه بستر ايجاد “ملت “ و اعمارجامعه مدنی در بُعد داخلی مورد ارزيابی قرار گرفت .

اما در بُعد خارجی وضعيت نابسامان افغانستان حل و فصل قضيه خط ديورند اساسی ترين مسئله برای ايجاد ملت و مدنيت در افغانستان است كه اهمیت آن كمتر از تغيیر نظام در بُعد داخلی نميباشد .

در مورد خط ديورند و تاريخچه آن ، جهات حقوقی ، سياسی و تاريخی اين موضوع و مصيبت هاييكه ازين ناحيه نصيب مردم افغانستان گرديده است و اين تراژيدی به پيمانه وسيعتر نفس تازه ميكشد و نه تنها به اقتصاد ناتوان افغانستان درطول تاريخ اين معضله ضربات خورد كننده وارد نموده است بلكه آسايش مردم را بلعيده و انواع بدبختی های ناشی ازين ماجرا ، توسط صاحنظران و اهل قلم بسيار گفته و نوشته شده است .

مسلم است كه در تمام خرابكاری های پاكستان نسبت به افغانستان يگانه انگيزه مسئله خط ديورند بوده است . واينكه چرا در بين تمام خط ها خط ديورند ناحل باقی مانده است همچنان انگيزه آن عيان است چه حاجت به بيان است .دشمنی پاكستان با افغانستان به علت خط ديورند در گذشته بوده ، امروز است و تا ختم اين ماجرا در آينده نيز خواهد بود .هر زمانيكه این مسئله تشديد پیدا ميكند ، ضربات پاكستان هم به منافع افغانستان زيادتر ميگردد .

در زمانهاييكه به افغانستان صلح سراسری برقرار بود هدفم همانا زمان بابای افغان ملت است ، تشديد مسئله ديورند هزارها انسان تلفات جانی درپی داشت ، سوال خيلی برجای است كه اگر پرسیده شود چرا در وقت صلح آميز زمان بابای افغان ملت موضوع خط ديورند تلفات جانی درقبال داشت !!!

در آن زمان قحطی چندين ساله دامنگير ولايات توركستان زمين و مناطق مركزی گرديد ، قحطی به حدی شديد بود كه خانواده ها اولادهای خود را از اطراف ولایات به مركز آورده رها ميكردند به اميد آنكه از مرگ گشنگی نجات يابند ، افسانه اين تراژيدی به بيرون از مرزهای افغانستان كشيده شد ، امريكا و كانادا كشتی های غولپيكر پراز گندم را به بندر كراچی فرستادند تا در افغانستان منتقل و به داد گرسنگان رسيدگی شود ، او زمانی بود كه مناسبات ديپلوماسی افغانستان با پاكستان به نسبت ماجرای خط ديورند بار ديگر به تيره گی گراييده بود و به همين اساس پاكستان اجازه نداد تا اين همه محموله كشتی ها در افغانستان انتقال و هزار ها انسان گرسنه از مرگ نجات داده شود . مردم در افغانستان از گرسنگی جان دادند و اما گندم های كمكی در ساحل كراچی پوسيده شده از بين رفت ( منبع اين معلومات حكايت مرحوم عبدالمومن حامد فاريابی مدير گمرك بندر تورخم همان زمان ) .

در زمان جمهوريت سردار داود كه مناسبات در بين دولتين بار ديگر تيره شد ، پاكستان نه تنها شارگ های تجارتی افغانستان را مسدود كرد بلكه مجاهد پروری پاكستان از همان وقت آغاز گرديد تا اوضاع امنيتی را در داخل افغانستان متشنج سازد .

تحول هفتم ثور ۱۳۵۷ افغانستان را به يك گاو شيری برای پاكستان مبدل ساخت . رويكار آمدن مجاهدين و متعاقبآ توليد طالبان استقلال افغانستان را نيز بنام ايجاد كانفدراسیون پاكستان و افغانستان زير سوال قرار داد و بدبختی مردم ما تا به امروز از ناحيه خط ديورند به پيمانه وسيع تر ادامه دارد . در آينده نيز به اين باور بود كه تا مسئله خط ديورند حل و فصل نگرديده است ، مردم افغانستان روی صلح و امنيت را نخواهند ديد .زجر و عذاب اين مشقت را نه آنانی كشيده اند كه به قصرها نشسته ، دول “داپشتونستان زمونژ” را مينواختند و امروز نيز به نحو ديگری مينوازند بلكه مردم در زير اين ضربات خورد و خميرميشوند .

درمورد مداخله پاكستان نباید با تعجب و عصبانيت وبا چهره حق به جانب سخن گفت ، يكبار به ادعا ها و ماجراجويی های جانب افغانستان هم بايد نگريست ، وقتيكه همسايه دربديوار دوی برسه قسمت خاك همسايه را به قيمت اضمحلال دولت بودن و ملت بودن او ، ماجراجويانه تقاضا ميكند پس انتظار دسته گل از همسايه خود نداشته باشد . البته غيرقانونی بودن وماجراجويانه بودن ادعای افغانستان را اينجانب طی چهار فصل مقاله تحقیقی تحت عنوان ( طرح حصار يا ادامه بحران خط ديورند ) بررسی و بدست نشر سپرده بودم .

اگر غرب وجامعه جهانی دخيل در قضيه افغانستان كدام پلان ديگر و سودجويی برای ادامه بحران مسئله خط ديورند نداشته باشد ، بايست پاليسی خود را در قبال اين موضوع بحيث منتظم امور افغانستان روشن نمايد .عدم شفافيت سياست غرب در قبال پاكستان وموضوع بحران خط ديورند ، وضعيت را در منطقه قبايل دوطرف مرز كلآ از كنترول خارج نموده وگاهی امنيت منطقه و جهان از همين ناحيه مورد تحديد قرار ميگيرد .

در آخر كلام يكبار ديگر تآكيد صورت ميگيرد كه به اعتقاد آهنين نويسنده ، تغيير نظام متمركز قدرت سياسی به نظام غير متمركز در بُعد داخلی و حل قضيه خط ديورند در بُعد خارجی بستر اساسی ويا كليد پایان دادن به بحران افغانستان تلقی ميگردد وبدون حل اين دو مسئله هرنوع تلاش غرب برای آوردن صلح و ايجاد ملت و مدنيت شباهت به “غرس نهال در زمين لامزروع” دارد . مسلمآ برای حل اين دو مشكل بايست پارلمان صلاحيت اساسی را در كشور بدست گيرد ويا به عباره ديگر سيستم نظام سياسی رياستی غير معرف جای خود را به نظام سياسی پارلمانی عوض نمايد .

ومن الله التوفيق

هشتم اكتوبر ۲۰۰۸ ميلادی