افغانستان در آستانه فدرالیزه شدن

مذاکرات میان مقام‌های دولتی افغانستان و نمایندگان گروه‌های مسلح در حومه پاریس، نخستین مذاکراتی است که رودررو میان نمایندگان طالبان و جبهه ملی به رهبری «عبدا… عبدا…» و ائتلاف ملی به رهبری«یونس قانونی» که نیروهای مخالف در قومیت‎های غیرپشتون هستند، صورت می‎گیرد؛ هر دوی این گروه‎ها از نیروهای جبهه متحد شمال سابق هستند. بحثی که اکنون در پاریس مطرح است توسط یک موسسه خصوصی فرانسوی در حال پیگیری است؛ اما این مذاکرات غیررسمی است و هنوز چارچوب مشخصی برای مذاکرات میان طالبان و نیروهای مخالف‎شان که از یک طرف دولت افغانستان است و از طرف دیگر نیروهای شمال سابق، مشخص نشده است.در واقع چارچوبی که از جانب طالبان پذیرفته شود، هنوز مشخص نیست اما در هر حال نشست پاریس، نخستین گام در این رابطه است؛ هم از این جهت که دولت آقای کرزای از این مذاکرات حمایت کرده و هم این‏که جبهه ملی نسبت به مذاکرات رودررو با طالبان از خودش تمایل نشان داده است. ادامه…..

البته اکنون بحث بیشتر بر سر این است که طرفین نظریات خودشان را در ارتباط با حل مسئله جنگ در افغانستان در میان بگذارند و تصمیم‎گیری خاصی از این اجلاس انتظار نمی رود. اما شاید بتوان گفت پس از دیدارهایی که در ژاپن میان دولت و طالبان صورت گرفت این دیدار، دیدار مهمی است. اگر طی مذاکرات پاریس زمینه فراهم شود که طالبان واقعا تغییر سیاست دهد، گام بسیار مهمی خواهد بود. طالبان تاکنون هرگونه مذاکره‎ای را رد کرده‏اند؛ به‌خصوص با تاکید روی به رسمیت شناختن قانون اساسی به نظر می‏آید طالبان هنوز این آمادگی را پیدا نکرده است. از طرف دیگر گروه‎های مخالف دولت کابل نیز خواهان تغییر در قانون اساسی هستند، معتقدند کشور باید به صورت فدرال اداره شود و نظام نیز غیرمتمرکز باشد. همچنین اختیارات در دست نخست‎وزیر باشد. بنابراین به نظر می‏رسد طالبان و نیروهای مخالف دولت کابل در حال نزدیک شدن به نوعی وحدت‎نظر هستند؛ یعنی هم طالبان قانون اساسی را قبول ندارد و هم نیروهای مخالف دولت کابل خواهان تغییر قانون اساسی‎اند. این مسائل به گونه‎ای است که طرفین می‎توانند راجع به آن‎ها بحث کنند ولی این‎که انتظار داشته باشیم نشست پاریس به یک نتیجه قطعی برسد انتظار زود‏‎هنگامی خواهد بود.اکنون در افغانستان طرحی وجود دارد که در آنکارا میان دولت کرزای و نمایندگان طالبان مورد بحث قرار گرفت. این طرح را شورای عالی صلح افغانستان مطرح کرده و ترکیبی است از طرح‏های پیشین. این طرح بر این مبناست که مناطق پشتون‏نشین را در اختیار طالبان قرار دهند تا آن‎ها امارات اسلامی خودشان را در آن‎جا تشکیل دهند همچنین تعدادی از وزرای کابینه را نیز در اختیار طالبان بگذارند تا این گروه سلاح را زمین بگذارد و به یک حزب سیاسی تبدیل شود. این بحث اکنون در افغانستان وجود دارد و آمریکایی‎ها و ناتو نیز از آن حمایت کرده‏اند. منتها بحثی که وجود دارد این است که آیا نیروهای شمال نیز این وضعیت را بدون این‎که خودشان در مناطق قومی‎شان اختیاراتی به دست بیاورند، خواهند پذیرفت. به نظر می‎رسد بحثی که اکنون در پاریس مطرح است نیز پیرامون همین مسئله است که افغانستان را به یک نظام فدرال تبدیل کنند و مطابق آن مناطق پشتون‏نشین در اختیار طالبان قرار بگیرد، مناطق تاجیک‏نشین در اختیار تاجیک‏ها، مناطق شیعه‎نشین در اختیار حزب وحدت و شیعیان و مناطق ازبک‎نشین نیز در اختیار ازبکان. لازمه این کار تغییر قانون اساسی است و اگر این طرح مورد توافق قرار بگیرد قانون اساسی باید تغییر کند. بحث شریک کردن طالبان در قدرت اکنون به صورت جدی دنبال می‎شود و پاکستان نیز نسبت به این امر تمایل نشان داده است. در‎واقع تغییر سیاست پاکستان در این مسئله حائز اهمیت است. اگر طالبان، نیروهای مخالف دولت کابل و دولت کرزای به توافق برسند و این فرمول مورد حمایت پاکستان و دیگر کشورهای ذی‌نفع در افغانستان قرار بگیرد، می‏توان امیدوار بود که راه‏حلی برای مسئله افغانستان پیدا شود.