مستند جوانترین نماینده زن در پارلمان افغانستان
''دشمنان خوشبختی''، روایت ''ملالی جویا''
شهره جندقیان
''یک زن چقدر باید جسور باشد تا برای راه یافتن به پارلمان افغانستان اینطور مبارزه کند!''
اینها کلماتی هستند که پس از دیدن فیلم مستند ''دشمنان خوشبختی'' ساخته مشترک ''اوا مولواد'' (Eva Mulvad) و ''آنیا ال – ارهایم'' (Anja El-Erhayem) کارگردانان دانمارکی فیلم، در ذهن شکل میگیرند.
فیلم ''دشمنان خوشبختی'' تلاشهای ''ملالی جویا''، زن جوان بیست و هشت ساله اهل ولایت فراه را به نمایش میگذارد که خودش را برای نمایندگی مجلس ملی افغانستان یا ''ولسی جرگه'' آماده میکند.
در فصل آغازین فیلم مشاهده میکنیم که چگونه در سال ۲۰۰۳، زمانیکه سیاستمداران افغانستان در جلسهای با هم دیدار کردند تا اصول دموکراسی را در مجلس جدید افغانستان پایهریزی کنند، ''ملالی جویا'' با یک سخنرانی دو دقیقهای باعث جار و جنجال در مجلس سنتی افغانستان شد. در این جلسه، ملالی جویا جنگسالارانی را به مجادله طلبید که به عقیده او سعی داشتند تا از طریق سیستم جدید در مجلس ملی به حکمرانی خود ادامه دهند. '' خیلی از شما در این سالن دستهاتون به خون آلوده است و شما باید در دادگاه جهانی محاکمه شوید''. تعبیر و تفسیرهای ملالی جویا، خشم و غضب برخی از حاضران در جلسه را برانگیخت و سبب شد که این افراد خواستار خروج فوری او از مجلس شوند.
مخالفان ملالی جویا معتقد بودند که او بیشتر باعث بوجود آمدن جدایی و اختلاف در مملکتی میشود که در حال حاضر مملو از کشمکش و ناسازگاری است. ولی ملالی جویا پس از اینکه بارها از سوی مخالفانش تهدید به مرگ شد و چندین بار مورد سوء قصد قرار گرفت، هنوز هم فریادهای اعتراضآمیزش را قطع نکرده است.
کارگردانان فیلم با روش فیلمبرداری سینما – چشم و بدون استفاده از گفتار متن یا مصاحبه با مردم، ملالی جویا را در هفتههای آخر مبارزات انتخاباتیاش دنبال میکنند.
فضای فیلم مملو از ارعاب، هیجان و امید است. مخالفان ملالی جویا جزوههایی را که پر از نوشتههای توهینآمیز بر علیه اوست، بین مردم پخش میکنند، ولی وقتی که ملالی جویا با محافظانی که از طرف نیروهای سازمان ملل برای حفظ جانش مامور شده اند از مناطق روستایی دیدن میکند، مردم با فریادهای شادی از او استقبال میکنند. ملالی جویا، مصمم پیامش را به گوش مردم میرساند: ''دور باشند دشمنان صلح، زنان و دموکراسی.
او هم زمان با بازگو کردن عقاید سیاسیاش برای مردم، سعی میکند به مشکلات آنها هم رسیدگی کند. از یک طرف برای طلاق گرفتن زنی که مورد تجاوز قرار گرفته میانجیگری میکند و از طرف دیگر وکیل مدافع دختر نوجوان ۱۳ سالهای میشود که از ازدواج با یک سوداگر پیر تریاک امتناع میکند.
برخوردهای ملالی جویا با مردم، دیدگاههای زیرکانه و موثری را در رابطه با شرایط زندگی مردم، به ویژه زنان در افغانستان ارائه میدهد. جنگ دائمی در چند دهه اخیر، خشونت و جرایم، بزرگترین مشکلات این سرزمین هستند و سنتهای مردسالارانه و طایفهای همچنان در این جامعه زنستیز برجسته و حاضرند. همان طور که در فیلم مشاهده میشود، خوشبختی افغانستان دشمنان متعددی دارد ولی امید به فردایی بهتر نیز در حال ریشه دواندن در این جامعه رو به رشد است.
به بهانه کاملتر کردن این متن، گفتگویی با آنیا ال – ارهایم، کارگردان عراقی الاصل فیلم، ترتیب داده شد و او درباره روند فیلمسازی و مشکلاتی که در طی ساخت فیلم با آن برخورد کرده بودند، اینطور توضیح داد:
«ساختن فیلم مستندی درباره نخستین انتخابات آزاد پارلمان افغانستان پس از ۳۵ سال، در ابتدا ایده من بود و من آن را با ''اوا مولواد'' در میان گذاشتم. ما تصمیم گرفتیم مبارزه انتخاباتی یک یا دو زن افغان را تا مرحله نهایی انتخابات دنبال کنیم. پس از جلب حمایت یک سازمان غیر انتفاعی در دانمارک که برای تبلیغ و ترویج حقوق بشر در کشورهای در حال پیشرفت فعالیت میکند، برای تحقیقات و پیدا کردن شخصیت اصلی فیلم راهی کابل شدیم. برای سفر به کابل مجبور شدیم با یک هواپیمای جنگی متعلق به نیروهای ایساف پرواز کنیم و در تمام طول فیلمبرداری هم از کمک و امکانات نیروهای امریکایی و آیساف برخوردار بودیم. در کابل درباره یک کاندیدای زن جوان و جسوری شنیدیم که خودش را برای مبارزه انتخاباتی آماده میکرد. ملالی جویا، کاندیدایی که از ولایت فراه در غرب افغانستان، یکی از فقیرترین و محرومترین استانهای افغانستان، خودش را معرفی میکرد.
با دیدن ملالی مطمئن شدیم که شخصیت اصلی فیلم را پیدا کردیم. او به خاطر سوء قصدهایی که به جانش شده بود، تحت حفاظت شدید گارد مسلح قرار داشت و مجبور بود دائما محل زندگیاش را عوض کند. هیچ وقت مشخص نبود که چه موقع و کجا میشود با او دیدار کرد. در مدت چهارده روز اقامت ما در کابل، تنها یکبار موفق شدیم او را ببینیم و خوشبختانه در همان یک جلسه تمام قرارها را برای فیلمبرداری گذاشتیم.
یکی از شرایط فیلمبرداری این بود که گروه فیلمبرداری میبایستی همگی زن باشند چون هیچ مردی اجازه ورود به خانه ملالی را نداشت. متاسفانه من نتوانستم برای فیلمبرداری سر صحنه حاضر باشم و ''اوا'' به تنهایی کارگردانی این مرحله از فیلم را به عهده گرفت. ولی بعد از فیلمبرداری، مونتاژ فیلم را که حدود ۳ ماه طول کشید با هم انجام دادیم. فیلم در جشنوارههای بسیاری به نمایش درآمد و با استقبال خیلی خوبی روبرو شد. ولی هنوز موفق نشدیم که فیلم را در افغانستان نشان بدهیم.»
آنیا ال – ارهایم که خود عراقی الاصل است، در سال ۱۹۶۸ میلادی به همراه پدرش اوساما ال – ارهایم به دانمارک مهاجرت کرده و در سال ۲۰۰۲ پیش از حمله امریکا به عراق، فیلم مستند تلویزیونی درباره خانوادهاش در عراق که هنوز تحت دیکتاتوری صدام حسین زندگی میکردند، ساخته است. او که خود به نوعی جامعهای مشابه با جامعه افغانستان را تجربه کرده، معتقد است:
«در کشوری که فقر و بیسوادی بیداد میکند و سالیان دراز درگیر جنگهای خانمانسوز بوده است، تنها نمیتوان به زور ارتش و یا سیاستمداران غربی، دموکراسی را در آن پیاده کرد. اگرچه افغانستان یک جامعه سنتی و آسیب دیده است ولی جامعهای جوان است و اشتیاق زیادی نیز به تغییر و تحول در آن وجود دارد».
آنیا از زبان اوا مولواد کارگردان دیگر فیلم نیز میگوید:
«داستانهایی که در غرب درباره افغانستان به گوش ما میرسانند، همیشه درباره حملات انتحاری، ضرب و شتم و تروریسم است و استفاده از این مفاهیم فاصله بین غرب و شرق را از هم بیشتر میکند. فیلم ''دشمنان خوشبختی''، ساخته شد تا تصویر جدیدی از جامعه افغانستان که همواره در صدر اخبار روز قرار دارد، ارائه دهد».
فیلم ''دشمنان خوشبختی'' برنده جایزه هیئت داوران سینمای جهان در جشنواره Sundance امسال شد و نمایش بعدی فیلم نیز در ماه آوریل و در جشنواره فیلم زنان مالمو در سوئد خواهد بود.
رادیو زمانه
اين مطلب آخرين بار توسط در الإثنين 18 فبراير 2008 - 4:02 ، و در مجموع 1 بار ويرايش شده است.
ملالي جويا در فلم دشمنان خوشبختي
رد: ملالي جويا در فلم دشمنان خوشبختي
ملالی جویا برنده «جایزه بینالمللی فلم حقوق بشر ۲۰۰۸» گردید کمیته دفاع از ملالی جویا، ۱۳ فبروری ۲۰۰۸ «سینما برای صلح» طی مراسمی به تاریخ یازدهم فبروری ۲۰۰۸ در محل تاریخی «کانزرت هاوس» برلین ـ آلمان «جایزه بینالمللی فلم حقوق بشر» سال ۲۰۰۸ را به ملالی جویا اهدا نمود. از میان 4 کاندید این جایزه که قبلا بوسیله این سازمان اعلام شده بودند، ملالی جویا به حیث برنده اعلام گردید و هنرپیشه مشهور هالیود و دوبار برنده جایزه اسکار، هیلری سوانک (Hilary Swank) جایزه را به ملالی جویا تقدیم نمود. ملالی جویا در جریان دریافت جایزه مورد استقبال گرم حضار در سالن، که اکثر شان سینماگران مشهور جهان بودند، قرار گرفت. وی طی نطق کوتاهش از «سینما برای صلح» بخاطر دادن جایزه به یک زن افغان اظهار سپاس نمود و جایزه را «به مردم رنج دیده و مصیب دیده افغانستان» اهدا کرد. جویا افزود: «افغانستان تحت سلطه امریکا و متحدانش هنوز هم همچون دوزخ سوزان برای مردمش هست و سیاست های غلط به اصطلاح جامعه جهانی کشور ما را به پرتگاه نابودی کشانیده است. من از شما سینماگران تقاضا دارم که دردها و حقایق هولناک کشورم را منعکس ساخته از دولتهایتان بخواهید که از تقویت بنیادگرایی در افغانستان دست بردارند.» «جایزه بینالمللی فلم حقوق بشر» همه ساله به کسی داده میشود که از طریق کارکردش در فلم، نقش مهمی در صلح و همسویی ایفا کرده باشد. امسال به پاس نقش ارزنده ملالی جویا در فلم مستند «دشمنان خوشبختی» به وی تعلق گرفت. قابل یادآوریست که این فلم قبلا چندین جایزه دیگر را نیز از آن خود کرده و تا حال در دهها کشور جهان نمایش داده شده است. «سینما برای صلح» فستیوال بینالمللیایست جهت جمعاوری اعانه برای پروژههای امدادی منتخب که هر ساله برگزار میگردد تا در سطح جهان اهل سینما را درین کار دخیل نموده و بر نقشی که فلم میتواند در پیشبرد اهدافی چون صلح و تحمل پذیری داشته باشد، تاکید ورزد. حقوق مادی تمامی جوایز امسال «سینما برای صلح» به کمپاین محو خشونت علیه زنان UNIFEM تعلق گرفت. چند تن از کاندید های دیگر «سینما برای صلح» در هفت رده مختلف برای سال ۲۰۰۸ عبارتند بودند از آنجیلینا جولی، مایکل مور، کریستین امانپور، لیوناردو دی کپریو و غیره. هنرپیشه هالیود هیلری سوانک بعد از تقدیم جایزه به ملالی جویا به وی تبریک میگوید. جویا با Catherine Deneuve فلم پیشه فرانسوی جویا با کاسپاروف قهرمان شطرنج جهان و رهبر اپوزیسیون روسیه جویا با Waris Dirie مادل سومالیایی و سفیر خاص ملل متحد جویا با Bob Geldof آهنگساز، آوازخوان و فعال سیاسی ایرلندی جویا با جمعی از هوادارانش در برلین جویا در حال ایراد سخنرانی بعد از دریافت جایزه |
سایت ملای جویا
ملالی جویا با سینماگر دنمارکی، کارگردان فلم دشمنان خوشبختی هوا مولاد
اين مطلب آخرين بار توسط در الإثنين 18 فبراير 2008 - 4:16 ، و در مجموع 5 بار ويرايش شده است.
|